خازن کولر گازی و اسپیلت

با گرم شدن هوا و افزایش استفاده از کولرهای گازی، آگاهی از نحوه عملکرد و نگهداری این دستگاه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از قطعات کلیدی و حیاتی در کولرهای گازی، برد الکترونیکی است و نقش مهمی در کنترل و مدیریت عملکرد دستگاه دارد. برد الکترونیکی به دلیل پیچیدگی و حساسیتش، ممکن است دچار مشکلاتی شود که بسیاری از این مشکلات ناشی از خرابی خازن‌ها است. خازن کولر گازی به عنوان یکی از اجزای اصلی برد الکترونیکی، در راه‌اندازی و عملکرد بهینه کولرهای گازی نقش کلیدی ایفا می‌کنند. این قطعات الکترونیکی وظیفه ذخیره و مدیریت انرژی الکتریکی را دارند و خرابی آن‌ها موجب اختلال در عملکرد کلی دستگاه میشود. در این مقاله، به بررسی نقش خازن‌ها در کولرهای گازی و تاثیر آن‌ها بر عملکرد دستگاه خواهیم پرداخت تا بتوانید با شناخت بهتر این قطعات، از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید و عملکرد بهینه کولر گازی خود را حفظ نمایید.

خازن کولر گازی چیست؟

خازن کولر گازی یا Capacitor نقش حیاتی در راه‌اندازی و عملکرد صحیح موتور کولر گازی دارد. این قطعه از دو صفحه فلزی موازی که بین آن‌ها لایه‌ای از هوا یا عایق قرار دارد، تشکیل شده است. خازن‌ها انرژی الکتریکی را ذخیره کرده و به همراه مقاومت‌ها در مدارات تایمینگ برای مدیریت و تنظیم جریان الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وظیفه اصلی خازن‌ها در کولر گازی شامل ذخیره بار الکتریکی برای راه‌اندازی بخش‌های مختلف دستگاه، موازنه تغییرات ولتاژ و استفاده به عنوان فیلتر برای جریان‌های مستقیم است. خرابی خازن‌ها به ویژه در فصل‌های گرم که کولر گازی به طور مداوم و بدون وقفه کار می‌کند، رخ میدهد. این دستگاه‌ها در چنین شرایطی فشار زیادی را تحمل می‌کنند و خازن‌ها برای راه‌اندازی کمپرسور و دیگر قسمت‌ها مدام فعال هستند و منجر به خرابی آن‌ها میشود. به همین دلیل، تعمیر و نگهداری مناسب خازن‌ها در فصول گرم سال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا از بروز مشکلات و خرابی‌های ناگهانی جلوگیری شود.

کار خازن در کولر گازی چیست؟

خازن کولر گازی یک قطعه کلیدی در سیستم‌های تهویه مطبوع است که از دو رسانای فلزی تشکیل شده و توسط یک ماده عایق به نام دی‌الکتریک از یکدیگر جدا می‌شود. این قطعه به طور معمول در سیستم‌های اسپلیت به شکل باتری‌های بزرگ استوانه‌ای مشاهده می‌شود و نقش اساسی در تأمین انرژی لازم برای راه‌اندازی کمپرسور و دیگر اجزای کولر گازی دارد.

کار اصلی خازن‌ها ذخیره الکترون‌ها و تقویت برق است تا انرژی مورد نیاز برای راه‌اندازی موتور کمپرسور تأمین شود. زمانی که کولر گازی روشن می‌شود، خازن برق را از طریق جابجایی الکترون‌ها بین دو صفحه رسانا تقویت کرده و یک پرش الکتریکی (قوس) ایجاد می‌کند که برای راه‌اندازی دستگاه لازم است. این انرژی اضافی در کنار جریان برق AC، به سیستم کمک می‌کند تا به درستی کار کند. بعد از راه‌اندازی موتور، خازن نقش خود را تا پایان چرخه کاری کمپرسور ادامه می‌دهد و پس از آن خاموش می‌شود تا زمانی که کمپرسور دوباره نیاز به راه‌اندازی داشته باشد.

انواع مختلف خازن‌های کولر گازی شامل خازن‌های کارکرد موتور کمپرسور، خازن‌های موتور فن خارجی و داخلی کولر گازی و خازن‌های شروع کننده (هارد استارت) هستند. هر یک از این خازن‌ها برای بخش خاصی از سیستم کولر گازی طراحی شده‌اند تا عملکرد بهینه و کارکرد صحیح دستگاه را تضمین کنند.

طریقه تشخیص خرابی خازن کولر گازی

برای تشخیص خرابی خازن کولر گازی از چندین روش استفاده کنید:

تبادل با خازن سالم: یکی از ساده‌ترین روش‌ها تعویض خازن معیوب با یک خازن سالم و بررسی عملکرد کولر گازی است. اگر کولر با خازن سالم به درستی کار کرد و مشکل برطرف شد، به احتمال زیاد خازن اصلی خراب بوده و نیاز به تعویض دارد.

بازرسی بصری: خازن‌ها علائم قابل مشاهده‌ای از خرابی دارند. اگر خازن باد کرده، ترکیده یا دارای فرو رفتگی باشد، این علائم نشان‌دهنده خرابی خازن است و باید به تعویض آن اقدام کرد.

تست با اهم‌متر: کاربردی‌ترین و دقیق‌ترین روش، تست خازن با استفاده از اهم‌متر است. برای این کار، دو سر سیم‌های اهم‌متر را به ترمینال‌های خازن متصل کنید. اگر عقربه اهم‌متر به سرعت بالا رفته و سپس به آرامی به حالت اولیه بازگردد، این نشان‌دهنده سلامت خازن است. اما اگر هیچ تغییر در عقربه مشاهده نشود یا عقربه تا انتها بالا رفته و به حالت اولیه بازنگردد، خازن خراب شده است و نیاز به تعویض دارد.

انواع خازن کولر گازی

خازن راه انداز کولر گازی: این نوع خازن به نام خازن استارت نیز شناخته می‌شود، دارای ظرفیت زیاد و ولتاژ کم است. این خازن برای کارکردهای غیر دائم و به صورت متناوب طراحی شده است. وظیفه اصلی آن کمک به راه‌اندازی اولیه موتور کولر گازی است. به دلیل ظرفیت بالای خود، خازن راه‌انداز قادر است انرژی لازم برای شروع به کار کمپرسور را فراهم کند و سپس به صورت موقت در مدار باقی بماند تا کمپرسور به حالت کارکرد عادی برگردد.

خازن روغنی کولر گازی: این نوع خازن برای استفاده‌های دائم و مداوم مناسب است. خازن روغنی دارای ظرفیت کمتر و ولتاژ بیشتری نسبت به خازن راه‌انداز است و به عنوان خازن دائمی در مدار قرار می‌گیرد. در کولرهای گازی دو نوع خازن روغنی وجود دارد که یکی برای فن و دیگری برای کمپرسور استفاده می‌شود. این خازن‌ها به دلیل دوام و پایداری بالا، برای استفاده در طولانی‌مدت طراحی شده‌اند و به حفظ کارایی بهینه کولر گازی کمک می‌کنند.

چرا خازن کولر گازی خراب می‌شود؟

خازن‌های کولر گازی به دلیل چندین عامل زود به زود خراب میشوند:

گرمای بیش از حد: خازن‌های الکترولیتی کولر گازی به دلیل داشتن لایه‌ جداکننده‌ در دماهای بالا به سرعت خشک می‌شوند و اتصال کوتاه در آن‌ها ایجاد می‌شود. دمای بالای ۶۵ درجه سانتی‌گراد منجر به خرابی خازن می شود.

اضافه بار الکتریکی: خازن‌ها برای تحمل بار الکتریکی مداوم طراحی نشده‌اند. اگر موتور یا کمپرسور به دلیل مشکلات فنی به درستی نچرخد یا سوخته باشد، خازن ممکن است دچار اضافه بار شود و خراب گردد. ولتاژ بالاتر از حد مجاز نیز می‌تواند موجب خرابی خازن شود.

ایراد قسمت‌های دیگر: خرابی در قطعات دیگر مانند کمپرسور، موتور فن یا کلید رله باعث می‌شود خازن برای مدت طولانی در مدار باقی بماند و باعث گرم شدن بیش از حد خازن و خرابی آن شود. همچنین صاعقه یا موج‌های الکتریکی ضعیف می‌توانند به خازن آسیب برسانند.

کارکرد مکرر: خازن‌ها برای راه‌اندازی کمپرسور هر چند دقیقه یکبار به کار می‌روند. این عملیات مکرر می‌تواند باعث افزایش دما و در نهایت خرابی خازن شود.

خرید و قیمت خازن کولر گازی

خرید و قیمت خازن کولر گازی به عوامل مختلفی مانند نوع خازن (راه انداز یا روغنی)، ظرفیت و ولتاژ آن، برند و کیفیت و همچنین تعداد و اندازه مورد نیاز بستگی دارد. خازن‌های راه انداز معمولاً برای کاربردهای غیر دائم و خازن‌های روغنی برای استفاده‌های مداوم مناسب هستند. برندهای معتبر و خازن‌های با کیفیت بالا قیمت بیشتری دارند.